Warunkiem niezbędnym dostępu do informacji niejawnych jest odbycie szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych.
Podczas szkolenia zdobywa się wiedzę na temat zasad oraz podstaw prawnych systemu ochrony informacji niejawnych, stosowanych procedur oraz sposobów ochrony informacji niejawnych oraz postępowania w sytuacjach ich zagrożenia lub nieuprawnionego ujawnienia. W zależności od rodzaju przeprowadzonego postępowania sprawdzającego szkolenie może być:
- przeprowadzane odpowiednio przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Służbę Kontrwywiadu Wojskowego;
- przeprowadzane odpowiednio przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Służbę Kontrwywiadu Wojskowego wspólnie z pełnomocnikiem ochrony;
- organizowane przez pełnomocnika ochrony w jednostce organizacyjnej.
Zasady zgłaszania kandydatów na szkolenia oraz wzajemne prawa i obowiązki stron zawieranej w tym zakresie umowy zostały określone w "Warunkach szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych". W celu zgłoszenia kandydata na szkolenie należy wysłać do właściwej miejscowo jednostki organizacyjnej ABW "Zgłoszenie udziału w szkoleniu w zakresie ochrony informacji niejawnych".
Poniżej zamieszczono materiały szkoleniowe z ochrony informacji niejawnych dla:
- Kandydata na pełnomocnika ochrony lub jego zastępcę;
- Pełnomocnika ochrony lub jego zastępcę;
- Kierownika jednostki organizacyjnej, w której są przetwarzane informacje niejawne o klauzuli „ściśle tajne” lub „tajne”;
- Kierownika przedsiębiorcy.
Szczegółowe informacje na ten temat zawarto w odpowiedziach na następujące pytania:
Kto przeprowadza szkolenie wobec ławników sądowych?
Co to oznacza, że pełnomocnik ochrony organizuje szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych?
Czy szkolenie jest zawsze warunkiem koniecznym dostępu do informacji niejawnych?
Jak często przeprowadza się szkolenie?
Kto pokrywa koszty szkolenia przeprowadzanego przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego?
Jaki dokument potwierdza przeprowadzenie szkolenia?
Wobec jakich podmiotów przeprowadza szkolenie w zakresie ochrony informacji niejawnych Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego?
Zgodnie z art. 19 ust. 2 pkt 1 i 4 ustawy Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego przeprowadza szkolenia wobec:
- pełnomocników ochrony i ich zastępców oraz kandydatów na pełnomocników ochrony lub ich zastępców;
- przedsiębiorców wykonujących działalność jednoosobowo i osobiście;
- kierowników przedsiębiorców, u których nie zatrudniono pełnomocników ochrony;
- posłów i senatorów.
Wobec jakich podmiotów przeprowadza szkolenie w zakresie ochrony informacji niejawnych Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego wspólnie z pełnomocnikiem ochrony?
Zgodnie z art. 19 ust. 2 pkt 2 ustawy Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego przeprowadza szkolenia wspólnie z pełnomocnikiem ochrony wobec kierownika jednostki organizacyjnej, w której są przetwarzane informacje niejawne o klauzuli „ściśle tajne” lub „tajne”.
Wobec jakich podmiotów organizuje szkolenie w zakresie ochrony informacji niejawnych pełnomocnik ochrony?
Zgodnie z art. 19 ust. 2 pkt 3 ustawy pełnomocnik ochrony organizuje szkolenie dla osób zatrudnionych lub pełniących służbę w jednostce organizacyjnej, a także wykonujących na jej rzecz czynności zlecone.
Kto przeprowadza szkolenie wobec ławników sądowych?
Ławnicy sądów powszechnych nie podlegają obowiązkowi poddania się szkoleniu z zakresu ochrony informacji niejawnych, na podstawie art. 169 ust. 3 w związku z art. 85 § 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 2072). Przepisy te wymagają by ławnik przed przystąpieniem do pełnienia obowiązków zapoznał się z przepisami o ochronie informacji niejawnych i złożył oświadczenie o znajomości tych przepisów. Pamiętać przy tym jednak należy, że informacje niejawne mogą być udostępnione ławnikom tylko w zakresie niezbędnym do pełnienia powierzonej im funkcji lub wykonywania powierzonych czynności.
Zgodnie z art. 70 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1754) zasady te mają zastosowanie także w stosunku do ławników sądów wojskowych.
Co to oznacza, że pełnomocnik ochrony organizuje szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych?
Zgodnie z art. 19 ust. 2 pkt 3 ustawy pełnomocnik ochrony organizuje szkolenie dla osób zatrudnionych w jednostce organizacyjnej, pełniących w niej służbę lub wykonujących na jej rzecz czynności zlecone. Określenie „organizacja szkolenia” oznacza, iż pełnomocnik ochrony nie zawsze musi samodzielnie, bezpośrednio przeprowadzać szkolenie, w szczególności w przypadku jednostek organizacyjnych o rozbudowanej strukturze.
Pełnomocnik ochrony lub zastępca pełnomocnika ochrony jest jednak zobligowany do osobistego wystawienia i podpisania zaświadczeń o przeszkoleniu.
Czy szkolenie jest zawsze warunkiem koniecznym dostępu do informacji niejawnych?
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 2 i art. 21 ust. 4 pkt 2 ustawy dopuszczenie do pracy lub pełnienia służby na stanowiskach albo zlecenie prac, związanych z dostępem do informacji niejawnych może nastąpić po odbyciu szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych. Bez znajomości zasad, procedur, ani podstaw prawnych systemu ochrony informacji niejawnych nie jest możliwy dostęp do informacji niejawnych. Zwolnieni z obowiązku poddania się szkoleniu są jedynie: Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów oraz Marszałkowie Sejmu i Senatu, a także sędziowie, prokuratorzy i ławnicy.
Jak często przeprowadza się szkolenie?
Zgodnie z art. 19 ust. 3 ustawy szkolenie w zakresie ochrony informacji niejawnych przeprowadza się nie rzadziej niż raz na 5 lat. W pełni uzasadnionym jest jednak przeprowadzanie częstszych szkoleń w przypadku wprowadzenia istotnej zmiany przepisów regulujących ochronę informacji niejawnych np. nowelizacja ustawy o ochronie informacji niejawnych, zmiany rozporządzeń.
Od przeprowadzenia szkolenia można odstąpić, jeżeli osoba podejmująca pracę lub rozpoczynająca pełnienie służby albo wykonywanie czynności zleconych przedstawi pełnomocnikowi ochrony aktualne zaświadczenie o odbyciu szkolenia.
Kto pokrywa koszty szkolenia przeprowadzanego przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego?
Zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy koszty szkolenia przeprowadzonego przez ABW, z wyłączeniem podmiotów zwolnionych z ponoszenia kosztów szkoleń, pokrywa jednostka organizacyjna, w której osoba szkolona jest zatrudniona, pełni służbę lub wykonuje czynności zlecone.
Jakie są koszty szkoleń?
Zgodnie z art. 20 ust. 3 ustawy koszty szkolenia ustala się na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie wzorów zaświadczeń stwierdzających odbycie szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych oraz sposobu rozliczania kosztów przeprowadzenia szkolenia przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Służbę Kontrwywiadu Wojskowego (Dz.U. 2020 poz. 1256), z uwzględnieniem, że maksymalna wysokość kosztu szkolenia nie może przekroczyć 25% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Jakie podmioty są zwolnione z ponoszenia kosztów szkoleń przeprowadzanych przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego?
Zgodnie z art. 19 ust. 4 i ust. 5 ustawy z ponoszenia kosztów szkolenia prowadzonego przez ABW są zwolnieni:
- posłowie i senatorowie;
- jednostki organizacyjne Policji.
Jaki dokument potwierdza przeprowadzenie szkolenia?
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy szkolenie kończy się wydaniem zaświadczenia o przeszkoleniu.
Osoba przeszkolona odbierając zaświadczenie składa pisemne oświadczenie o zapoznaniu się z przepisami o ochronie informacji niejawnych. Oświadczenie może być złożone w formie oddzielnego dokumentu albo w formie adnotacji na kopii zaświadczenia lub drugim egzemplarzu zaświadczenia.
Zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy wzór zaświadczenia stwierdzającego odbycie szkolenia określa rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie wzorów zaświadczeń stwierdzających odbycie szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych oraz sposobu rozliczania kosztów przeprowadzenia szkolenia przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Służbę Kontrwywiadu Wojskowego (Dz.U. 2020 poz. 1256).